ในการก่อสร้างอาคารขึ้นมาหลังหนึ่งจะต้องอาศัยโครงสร้างที่สำคัญในการก่อสร้าง ที่เป็นส่วนประกอบสำคัญของหลังคาอาคาร เพราะหลังคาเป็นส่วนที่ช่วยปกป้องความร้อน แสงแดด และฝนให้กับอาคารหรือบ้านได้อย่างดี ดังนั้นโครงหลังคาอาคารจึงมีความสำคัญมากต้องที่จะต้องรองรับน้ำหนักของวัสดุหลังคาและอุปกรณ์อื่น ๆ ได้อย่างเหมาะสม รวมถึงการติดตั้งอย่างถูกวิธีเพื่อช่วยให้ได้หลังคาที่มีความคงทนแข็งแรง
ส่วนประกอบของโครงหลังคาอาคารประกอบไปด้วย
1.ระแนง หรือ แป
ระแนง มีความสำคัญโดยทำหน้าที่ในการรองรับกระเบื้องขนาดเล็ก เช่นกระเบื้องหลังคา แต่ปัจจุบันระแนงเปลี่ยนมาเป็นเหล็กล่องขนาด 25x25x1.6 มม. หรือขนาด 50x50xx1.6 มม. เพื่อให้เกิดความแข็งแรงและรองรับน้ำหนักกระเบื้องให้ดีกว่าเดิม
2.ขื่อ
ขื่อหรือเราเรียกว่า สะพายรับตั้ง ทำหน้าที่ในการถ่ายน้ำหนักลงมาสู่เสาอาคาร เนื่องจากอกไก่ที่ไม่ได้วางอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมที่มีเสามารองรับ จึงอาศัยดั้งเข้ามารับแทนรวมถึงถ่ายน้ำหนักไปยังคารที่เข้ามาแบกดั้งอีกที ซึ่งคานที่แบกรับดั้งนี้เรียกว่า ขื่อ
3.จันทัน
จันทัน คือส่วนโครงสร้างที่รองรับน้ำหนักจากแป โดยจะวางพาดระหว่างอเสเพื่อถ่ายน้ำหนักที่จันทันรับให้แก่อเส ทั้งนี้ควรพิจารณาหน้าตัดของจันทันจากพื้นที่รับหลังคา รวมถึงน้ำหนักของกระเบื้องด้วย
4.ตะเข้สัน หรือ ตะเข้ราง
ตะเข้สันหรือตะเข้ราง ทำหน้าที่เสมือนเป็นจันทันเอกที่วางทั้ง 4 มุมของหลังคา โดยตะเข้ทั้งสองจะต้องมีขนาดหน้าตัดความสูงเท่าจันทัน เพราะจันทันทุกตัวจะวิ่งมาเกาะกับตะเข้ราง หรือ ตะเข้สัน
5.อกไก่
อกไก่ ทำหน้าที่เสมือนคานโดยจะอยู่บริเวณส่วนกลางของหลังคา รวมถึงแบกรับน้ำหนักจากจันทันทุกตัว
6.ดั้ง
ดั้ง คือเสาที่นำมาเสริมขึ้นมาเพื่อรองรับอกไก่ ทดแทนเสาจริงของอาคาร
7.ค้ำยัน
ค้ำยัน ทำหน้าที่ในการยึดไม้รับท้องจันทัน รวมถึงช่วยถ่ายน้ำหนักมาที่ขื่ออีกที
8.ดั้งโท
ดั้งโท ทำหน้าที่ เป็นดั้งในการรองรับไม้ท้องจันทัน แล้วถ่ายน้ำหนักบางส่วนไปที่ขื่ออีกที
9.ขื่อดัด
ขื่อดัด ทำหน้าที่รองรับไม้ท้องจันทัน โดยจะทำการยึดติดกับค้ำยันและจันทันเอก
10.อเส
อเส คือคารชั้นบนสุดของอาคาร มีหน้าที่ในการยึดปลายเสาตอนบนเพื่อทำให้โครงสร้างมีความแข็งแรงขึ้นและถ่ายน้ำหนักโครงหลังคาสู่เสา เสมือนคานรัดรอบตัวอาคาร และเป็นคานแบกรับน้ำหนักจากจันทันแต่ละตัวด้วยเช่นกัน
11.เชิงชาย ทับเชิงชาย ทับปั้นลม ปิดกันนก ปั้นลม
คือส่วนที่เข้ามาเพื่อเพิ่มความสวยงาม โดยจะปิดปลายชานคาของจันทันทุกตัวและรวมไปถึงปิดกันไม่ให้นกเข้ามาอาศัยทำรังได้
12.ปั้นลม
คือส่วนที่ใช้ปิดหัวท้ายบริเวณริมโครงสร้างหลังคาจั่ว โดยจะพาดอยู่บนหัวแป รวมถึงด้านล่างของครอบข้างหลังคาช่วยกันลมไม่ให้ไปปะทะกับกระเบื้องหลังคา และยังช่วยกันน้ำฝนไม่ให้เข้าบ้านได้
หลังคาจึงเป็นส่วนประกอบของอาคารหรือบ้านที่ถือว่าเป็นสิ่งสำคัญที่สุด ในการก่อสร้างจึงต้องมีความรอบคอบ และสร้างอย่างถูกหลักตามโครงสร้างของอาคาร สร้างอาคารแบบไม่มีจุดใดผิดพลาดเลย เพราะหากเกิดปัญหาขึ้นมา การซ่อมแซมจะมีความยุ่งยากมากกว่า หรือ หากเลวร้ายไปกว่านั้นอาจถึงขั้นการสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ได้เลย